Jak samodzielnie zaktualizować BIOS — krok po kroku

Aktualizacja BIOS-u to jedna z tych czynności, które wielu użytkowników komputera woli omijać szerokim łukiem. Obawy przed „ucegleniem” płyty głównej są zrozumiałe, jednak nowoczesne płyty mają dziś wbudowane zabezpieczenia, które znacząco redukują ryzyko. Ten poradnik przeprowadzi Cię przez cały proces: od sprawdzenia wersji, przez przygotowanie pendrive’a, aż po bezpieczne flashowanie i postępowanie, gdy coś pójdzie nie tak. Instrukcje są uniwersalne — dotyczą płyt marek ASUS, MSI, Gigabyte i ASRock.

Dlaczego warto aktualizować BIOS

BIOS (Basic Input/Output System) lub jego nowocześniejsza odmiana UEFI to oprogramowanie niskiego poziomu, odpowiedzialne za wstępne uruchomienie platformy sprzętowej i załadowanie systemu operacyjnego. Producenci regularnie publikują aktualizacje, które mogą wnosić istotne poprawki i nowe funkcje.

  • Poprawa stabilności: eliminacja błędów i zwiększona kompatybilność komponentów.
  • Wsparcie dla nowych CPU: nowsze procesory często wymagają aktualizacji mikrokodu.
  • Optymalizacja RAM: lepsze profile XMP/EXPO i stabilność pracy pamięci.
  • Łatki bezpieczeństwa: poprawki luk w mikrokodach procesorów.
  • Nowe funkcje: np. lepsze sterowanie wentylatorami, obsługa nowych standardów PCIe.

Uwaga: jeśli Twój system działa stabilnie i nie planujesz zmiany procesora ani ważnego upgrade’u, aktualizacja nie jest obligatoryjna — ale bywa pomocna.

Jak sprawdzić wersję BIOS

Zanim pobierzesz i zainstalujesz nową wersję BIOS, sprawdź aktualnie zainstalowaną wersję — to najważniejszy krok, by pobrać właściwy plik i upewnić się, że aktualizacja jest faktycznie potrzebna.

Metoda 1: Z poziomu Windows

  1. Naciśnij Win + R, wpisz msinfo32 i zatwierdź Enter.
  2. W oknie „Informacje o systemie” znajdź pozycję Wersja/data BIOS-u.
  3. Zanotuj numer wersji i datę — przydadzą się do porównania z plikiem na stronie producenta.

Metoda 2: Z poziomu UEFI/BIOS

  1. Uruchom komputer ponownie i wejdź do BIOS/UEFI (zwykle klawisze Del, F2 lub F10).
  2. Numer wersji zobaczysz na ekranie głównym lub w sekcji System Information / Main.

Po odczytaniu wersji odwiedź stronę producenta płyty głównej (np. ASUS, MSI, Gigabyte, ASRock) i w sekcji Support → BIOS odnajdź najnowsze wydanie oraz opis zmian. Jeśli nowsza wersja rozwiązuje problemy, które dotyczą Twojego zestawu, przejdź do przygotowań.

Przygotowanie pendrive i pliku aktualizacji

Przygotowanie nośnika i pliku to krok prosty, ale krytyczny. Postępuj dokładnie.

Krok 1 — przygotowanie pendrive

  1. Podłącz pendrive (min. 1–2 GB) do komputera.
  2. W Eksploratorze Windows kliknij prawym przyciskiem → Formatuj.
  3. Wybierz system plików FAT32 i nadaj etykietę np. BIOS. Kliknij Start.

Dlaczego FAT32? Większość narzędzi UEFI rozpoznaje tylko FAT32 jako system plików dla nośników USB używanych do flashowania.

Krok 2 — pobranie pliku BIOS

  1. Wejdź na oficjalną stronę producenta płyty: ASUS, MSI, Gigabyte lub ASRock.
  2. Wyszukaj model płyty głównej i przejdź do zakładki Support → BIOS.
  3. Pobierz najnowszy plik – powinien być w archiwum .zip lub bezpośrednio w formacie .bin, .cap lub .rom.
  4. Wypakuj plik (jeśli to archiwum) i skopiuj plik BIOS do głównego katalogu pendrive’a (nie może być w żadnym folderze!).

Uwaga: Nie zmieniaj nazwy pliku, chyba że producent wyraźnie to zaleca — niektóre płyty wymagają określonej nazwy pliku do rozpoznania.

Aktualizacja BIOS z poziomu UEFI

Współczesne płyty główne mają wbudowane narzędzia do aktualizacji BIOS/UEFI: ASUS EZ Flash, MSI M-Flash, Gigabyte Q-Flash czy
ASRock Instant Flash. To najbezpieczniejsza metoda — bez potrzeby używania systemu operacyjnego lub dodatkowych programów.

Krok 1 — uruchomienie narzędzia

  1. Uruchom komputer i wejdź do BIOS/UEFI (klawisz Del lub F2 w zależności od płyty).
  2. Znajdź sekcję Tools lub bezpośredni wpis typu EZ Flash / M-Flash / Q-Flash / Instant Flash.

Krok 2 — wskazanie pliku

  1. Włóż pendrive do portu USB (port USB 2.0 jest często rekomendowany jako bardziej stabilny podczas flashowania).
  2. Narzędzie powinno wykryć plik BIOS na nośniku.
  3. Wybierz plik i potwierdź chęć aktualizacji.

Krok 3 — proces aktualizacji

Proces flashowania zwykle trwa od kilkudziesięciu sekund do kilku minut. W tym czasie:

  • Nie wyłączaj komputera.
  • Nie odłączaj zasilania.
  • Nie resetuj maszyny i nie usuwaj pendrive’a.

Nie wyłączaj zasilania ani nie odłączaj pendrive’a podczas flashowania! Po zakończeniu komputer zazwyczaj uruchomi się ponownie i wyświetli informację o pomyślnym flashowaniu.

Krok 4 — ustawienia po aktualizacji

Po pierwszym uruchomieniu UEFI często przywraca ustawienia domyślne. Warto zweryfikować i przywrócić:

  • Profil XMP/EXPO dla pamięci RAM (jeśli używasz profilu XMP).
  • Kolejność bootowania (jeśli miałeś niestandardowe ustawienia).
  • Specjalne ustawienia OC, sterowania wentylatorami lub RAID — jeśli wcześniej je skonfigurowałeś.

Co zrobić, gdy BIOS się nie włącza

Choć rzadko, może zdarzyć się problem: aktualizacja nie powiedzie się, a komputer nie uruchamia się prawidłowo. Nie panikuj — producenci przewidzieli mechanizmy awaryjne.

1. Dual BIOS

Niektóre modele (szczególnie Gigabyte oraz wybrane modele innych producentów) wyposażone są w mechanizm Dual BIOS: jeśli pierwszy układ zostanie uszkodzony, drugi przejmie funkcję i umożliwi przywrócenie sprawności bez serwisu.

2. USB BIOS Flashback (ASUS, MSI i inni)

  1. Skopiuj odpowiednio nazwany plik BIOS na pendrive (zazwyczaj z instrukcją nazewnictwa na stronie producenta).
  2. Włóż pendrive do dedykowanego portu USB oznaczonego jako BIOS Flashback.
  3. Naciśnij przycisk BIOS Flashback na płycie — dioda zacznie migać, a procedura potrwa kilka minut.

Ta metoda działa często nawet bez CPU i pamięci RAM zamontowanych na płycie.

3. Clear CMOS

  1. Wyłącz zasilanie i odłącz kabel zasilający.
  2. Wyjmij baterię CR2032 na kilka minut lub użyj zworki CLRTC/CLR_CMOS.
  3. Włóż baterię z powrotem i spróbuj uruchomić komputer.

4. Serwis i programator

Jeśli żadne z powyższych nie pomaga, serwis komputerowy może użyć zewnętrznego programatora do zaprogramowania pamięci SPI BIOS. To ostateczność i rzadko potrzebna — większość nowoczesnych płyt ma mechanizmy awaryjne wystarczające do odzyskania.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

P: Czy aktualizacja BIOS usuwa dane z dysku?
O: Nie. Aktualizacja BIOS nie wpływa na dane na dyskach – dotyczy tylko oprogramowania płyty głównej.
P: Czy muszę aktualizować BIOS, gdy wymieniam GPU?
O: Zazwyczaj nie ma takiej potrzeby. Aktualizacja wymagana jest głównie przy zmianie CPU lub dodaniu nowego typu pamięci.
P: Czy mogę zaktualizować BIOS z poziomu Windows?
O: Niektórzy producenci to umożliwiają (np. ASUS EZ Update), ale bezpieczniej jest użyć narzędzia w UEFI.
P: Skąd pobierać pliki BIOS?
O: Tylko z oficjalnej strony producenta płyty głównej. Unikaj nieznanych źródeł i forów.

Podsumowanie

Aktualizacja BIOS-u nie musi być stresująca — wymaga tylko świadomości i ostrożności. Najważniejsze zasady:

  • Pobieraj pliki wyłącznie z oficjalnych źródeł.
  • Przygotuj pendrive sformatowany w FAT32 i skopiuj plik do głównego katalogu.
  • Użyj funkcji w UEFI: EZ Flash, M-Flash, Q-Flash lub Instant Flash.
  • Nie przerywaj procesu aktualizacji i nie odłączaj zasilania.
  • Po aktualizacji sprawdź ustawienia (XMP/EXPO, boot order, OC).

W zamian zyskasz lepszą stabilność, wsparcie dla nowych procesorów oraz ewentualne poprawki bezpieczeństwa i funkcjonalności. To jedna z tych czynności, które warto robić świadomie — wtedy działają na korzyść Twojego komputera.

Dodaj komentarz