Polska młodzież coraz więcej czasu spędza w internecie – średnio 4 godziny i 50 minut dziennie, według danych NASK[1]. Dotychczas ich aktywność polegała głównie na kontaktowaniu się ze znajomymi, słuchaniu muzyki oraz graniu w gry. Jednak zdalne nauczanie wymusiło zwiększenie tego wymiaru czasu. Uczniowie najczęściej korzystają z sieci odrabiając lekcje lub komunikując się z nauczycielami. Jednak, oprócz pozytywnych stron, internet ma również tę ciemną. Istnieje wiele niebezpieczeństw, na które narażeni są najmłodsi. Dlatego ważna jest edukacja na temat bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni i znajomość zasad cyberhigieny – nie tylko przez dzieci, ale również ich opiekunów.
Poważnym zagrożeniem dla dzieci w internecie jest cyberprzemoc. Doświadczył jej co piąty nastolatek, przeważnie w formie wyzwisk, ośmieszania i poniżania. Dzieci narażone są także na ataki cyberprzestępców, którzy korzystają z braku doświadczenia i świadomości najmłodszych użytkowników.
– Rozmowa z opiekunami, podczas której ustala się zasady bezpiecznego korzystania z sieci, stanowi podstawę bezpieczeństwa online najmłodszych. Powinny one obejmować czas spędzany przy komputerze, dozwolone strony internetowe i aplikacje, a także aktywności, które można wykonywać w zależności od wieku, wiedzy i dojrzałości – mówi Jolanta Malak, dyrektor Fortinet w Polsce.
Warto również uświadomić dzieciom poniższe zasady:
- Nie można podawać danych osobowych w internecie. Dotyczy to nie tylko imienia, nazwiska, adresu zamieszkania i numeru telefonu. Zamieszczanie informacji na temat szkoły, a także zdjęć nie powinno się zdarzać bez wiedzy i zgody opiekuna. To, co trafi do internetu, już w nim pozostaje, ponieważ nie wszystko da się z niego trwale usunąć.
- Nigdy nie wiadomo do końca, kim jest osoba, z którą rozmawia się w sieci. Dorosły może udawać dziecko, żeby później wykorzystać zdobyte zaufanie. Z tego powodu spotkanie z kimś, kogo poznało się w ten sposób, powinno być wykluczone.
- Należy korzystać tylko ze znanych i sprawdzonych przez opiekuna stron internetowych. Jeśli zachętą do wejścia na jedną z nich są np. darmowe gry czy muzyka, może to być znak, że zawierają one złośliwe oprogramowanie. Żeby ochronić urządzenie i swoje dane, nie można na nie wchodzić. Ta sama zasada obowiązuje w przypadku podejrzanych linków i załączników wysyłanych na skrzynkę e-mail.
- Urządzenia muszą być regularnie aktualizowane. Jest to tak samo ważne, jak stosowanie silnych haseł. Najnowsze oprogramowanie i poprawki zabezpieczeń są konieczne, ponieważ cyberprzestępcy ciągle doskonalą swoje techniki.
- Nie wolno pisać krzywdzących treści w sieci ani na nie odpowiadać. Trzeba pamiętać o wzajemnym szacunku. Gdy jednak dziecko będzie świadkiem takiej sytuacji, powinno porozmawiać o tym z zaufaną dorosłą osobą.
Kontrola rodzicielska jest niezastąpiona
Przestrzeganie ustalonych zasad powinno być sprawdzane na bieżąco. Do tego celu służą specjalne aplikacje do kontroli rodzicielskiej. Wielu dostawców usług internetowych oferuje za darmo rozwiązania, które zapewniają dobrą ochronę.
– Na rynku dostępne są rozwiązania, które ograniczają dostęp do stron internetowych, poczty elektronicznej, czatów i komunikatorów według różnych kryteriów, np. wieku, treści, limitów czasowych. W podobne narzędzia są wyposażone również przeglądarki. Można zezwolić na wyświetlanie tylko niektórych witryn internetowych, a ustawienia te chronić hasłem. Oprócz tego, dostępne są również płatne aplikacje, które mogą stanowić dodatkową warstwę ochronną poprzez monitorowanie, filtrowanie i ograniczanie dostępu do niebezpiecznych treści – podpowiada Jolanta Malak.
Zabezpieczenia techniczne są częścią skutecznej ochrony, lecz nie zastąpią one osobistego wsparcia opiekuna. Ważne jest, żeby wiedział, z jakich stron internetowych korzysta dziecko. W przypadku poczty elektronicznej, komunikatorów lub czatów, trzeba mieć pewność, z kim nawiązuje ono kontakt i czy rzeczywiście zna te osoby. Jest to okazja do uświadomienia, jak ważna jest prywatność. Wobec tego należy sprawdzać ustawienia, które za nią odpowiadają na portalach społecznościowych. Dziecko powinno wiedzieć, że jeśli zobaczy na stronie internetowej, w e-mailu lub na czacie coś, co spowoduje jego dyskomfort, zawsze może zwrócić się do opiekuna ze swoimi pytaniami i obawami.
[1] https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/4295,RAPORT-Z-BADAN-NASTOLATKI-30-2021.html